I treti
Tregim

Kthehesha rrugës së ngushtë të vreshtës. Ishte një mëngjes i mjegullt, i freskët, i lagët në të hyrë të pranverës. Shpejtoja hapat në rrugën e butë dhe tërë bar. Mbrëmë isha tek një mik dhe doja të mbërrija sa më parë në fshatin tim, që të arrija orarin e punës. Keni ecur ndonjëherë në mjegull kur vështrimi nuk arrin më larg se hapi yt? Dëshira të shtohet që të shohësh më shumë.

Me të tilla ndjenja po çaja vreshtën. Mbrëmë, unë, miku im dhe një i tretë të thuash se e gdhimë duke bërë një bisedë të imponuar, me optimizëm të shtirur. Ecja duke kujtuar fjalët tona.

- Sivjet rrushin e kemi të mbarë. Krasitjen ia kemi bërë të mirë dhe me kohë, - tha miku im.
- Krasitja është stoli, - i thashë unë.
- Stoli!? - u habit ai dhe vazhdoi:
- E dini çfarë thonë hardhitë? Punimet e tjera le të m’i bëjë kushdo, por krasitjen dua të ma bëjë pronari im.
- Ç’përgjigjeje, - tha i treti. - Kot nuk punon Bilali në sektorin e vreshtave.

Edhe mua përgjigjeja e tij m’u duk e saktë, por meqë nuk doja ta lëshoja veten dhe meqënëse nuk po e koptoja mirë gjendjen, vazhdova:

- Ama në dimër, ato vreshtat e tua janë të zymta, pa jetë dhe ngjajnë si drurë të thatë, të gjymtuar.
- Të zymta, pa jetë! - ma ktheu miku im. - Për mua edhe në dimër, hardhitë janë si ushtarë të radhitur, që presin të japin frutin e tyre.

Ai mbas pak hapi dritaren që shihte nga kodrat e vreshtave dhe lëshoi një mori fjalësh të tjera.

- Sa herë hap dritaren, qoftë dhe në dimmer, më deh aroma e Moskatit dhe Perlës.
- Ç’përgjigje, ç’kënaqësi të dëgjojsh këtë debat poetësh! - hovi i treti.

Fliste duke shprehur kënaqësinë me lëvizje gjymtyrësh.

I treti për mua qe krejt i panjohur. Ai hyri në dhomën e mikut tim dy, tre hapa mbas meje. Bëmë një prezantim të thatë: Ai ishte agronomi i sektorit dhe kaq. Nuk kërkuam të dinim më shumë për njëri tjetrin. Ndofta i treti mund të dinte diçka më tepër për mua. Ndërhyrja e tij lajkatare m’u duk e neveritshme, ndaj për t’ju larguar debatit, heshta, nisa të mendoj për vete dhe për mikun tim. Kisha shkuar atje atë mbrëmje për të fjetur tek miku dhe për të lexuar një dramë të porsakrijuar. "Kodra e perlave" titullohej drama. Ajo merrte shkas nga një ngjarje reale: Në rrugë, pranë parcelave me varjetetin e rrushit Perla, një djalë qëllon me pëllëmbë një vajzë. Miku im bënte qilizëm aty pranë. Me të parë atë skenë vrapoi dhe i foli me egërsi djalit.

- Është gruaja ime, - ia kishte kthyer edhe tjetri me inat.
- Edhe gruan tënde nuk do të lë ta qëllosh! - iu pat hakërruar miku im.

Kështu nis drama: Dy të rinjtë ishin të sapomartuar. Rridhnin nga një familje e deklasuar dhe qenë të internuar në sektorin Hamalle. Kështu kishin të njëjtin fat si unë dhe miku im. Një jetë të rënduar dhe brenga, me skena dhe prapaskena të ndryshme.

"Eja trishtim, o prehri i ëmbël, që nuk më braktise kurrë, o strehë e qetësisë sime," pat shkruar në një vjershë para disa ditësh miku.

Dhe po të nesërmen e asaj dite pata shkruar unë:

"Plagë kemi duart, plagë kemi zemrat dhe nata ka fshehur në ferrin e saj gjithë ëndrrat."
Kështu, me krijime të tilla, ushqenim njëri tjetrin.

Po tani?! Ç’tjetërsim?! Sikur nuk ishim ne, por dy njerëz të tjerë, me zemra dhe vështrime të ndryshme dhe ç’broçkulla i servirnim njëri tjetrit.

"Sa here hap dritaren më deh aroma e Moskatit dhe Perlës." Sa larg realitetit! Përballë dhomës së mikut tim, në një haur punonte Andoni, këpucari i sektorit. Shallëra, lecka, çizme, këpucë të vjetra gjëndeshin në atë haurin e tij. Doemos, kurrë nuk mund t’i shpëtojë dot asaj grahme erëvjellëse.

Ecja nëpër mjegull. Kalova parcelën me rrushin e varjatetit Perla. Flisja me vete. I treti ishte futur mes nesh si pykë dhe unë s’dija ç’të bëja: Ta nxirrja nga dhoma me shkelma? Pashë orën. Ishte njëmëdhjetë e natës. Më mirë fli, i thashë vetes, sesa të krijosh situata të tilla. Me të menduar kështu, u ngrita, mora dy batanije dhe me një ton inatçor:

- Dua të flë, - ngrita zërin.

U shtriva në një minder, duke e larguar pak mikun. Ndofta i treti ka cipë dhe largohet, më erdhi në mëndje. I treti nuk bëri as më të voglën lëvizje.

Unë përsëri ngrita zërin:
- Bilal, kam porosi të veçantë, nga Skënderi, në mëngjes mos harro të më japësh belin amerikan, mjaft ke punuar me të. Tani, natën e mirë, ju po deshët gdhijeni, - shtova pa e fshehur inatin.

Ende pa mbaruar unë, u dëgjua një zë gruaje dhe dera u hap. Një afro tridhjetë vjeçare, një grua bjonde, e bukur, tepër e bukur, u fut në dhomë.
-Mirëmbrëma! – përshëndeti ëmbël ajo.

Unë u ngrita gjysmëtrupi, s’dija ç’qëndrim të mbaja, thashë ashtu, jo pa një lloj drithërime:
- Mirëmbrëma!

Po gruaja të thuash s’më vuri re fare dhe krenare, mospërfillëse për ne, iu drejtua të shoqit:
- Sonde, këtu do të flesh?! Këtu nuk ka edhe vend.

Mua, të them të drejtën, seç më ngjalli një lloj pezmi pavëmendja e asaj bukurosheje, që se nga kishte mbirë ashtu kryeneçe, gati e paarritshme si një xhinde nate.
- Jo, moj e mirë, - ia ktheu i treti. - A mund të ndahesh kaq lehtë nga kjo shoqëri poetësh?

Ai lëvizi nga vendi, iu afrua bjondes dhe, si me përkëdheli, mu pranë veshit të saj, diç foli.

Miku im, duke përfituar nga rasti, ktheu fytyrën nga unë dhe me fjalë buzësh:
- Është spiun! - më tha. - Ki kujdes!

Këto përsërisja me mendje, teksa ecja nëpër mjegull. Zbrita kodrën e Perlatit. Fshati im, Hamalle, dukej dhe zhdukej. Në sup mbaja belin amerikan, që do t’ia çoja tim vëllai. Me të kishte bërë qilizëm afro një muaj miku im. E ka dyzetë centimetër të gjatë metalin beli dhe, ai që ka bërë qilizëm me të, ia di mirë vlerat, mendoja.

Teksa vazhdoja të ecja nëpër mjegull më bëhej se më ndiqte herë hija e frikshme e të tretit dhe herë imazhi ëmbëlsisht i pashqitshëm i bjondes së mesnatës.

Namik Mane